යාපහු අහස යට: June 2025

හැටන් නගරයේ තවත් මොහොතක් නවතිමු.

කාසල්රී ජලාශය

හැටන් නගරයට ආසන්නව පිහිටා ඇති ජලාශයකි කාසල්රී ජලාශය. මෙය දේශීය මෙන්ම විදේශිකයන්ගේද ආකර්ශනය දිනාගත් ස්ථානයකි. ලංකාව තුළ ජලවිදුලිය නිපදවීමේ පුරෝගාමියා වූ විමලසුරෙන්ද්‍ර මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් මෙම ජලශය ඉදිරීම් අරඹා ඇත. කැළණි ගහේ ප්‍රධාන අතු ගංගාවක් වන කෙසෙල්ගමු ඔය හරස් කරමින් ඉදිකරන ලද කාසල්රී ජලාශය 1955 මර්තු මාසයේ දී ඉදිකරීම් අරඹා ඇති අතර 1958 දෙසැම්බර් මාසයේ දී ඉදිකිරීම් නිම කරවා ඇත. ලංකා විදුබල මණ්ඩලයේ භාරකාරත්වය යටතේ ක්‍රියාත්මක වන මෙම ජලාශයේ බැම්ම මුහුදු මහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1100.33 ක උසකින් පිහිටා ඇත. බැම්ම මීටර් 203 ක දිගකින් යුක්තය. මෙහි ධාරිතාවය ඝන මීටර් මිලියන 55.26ක් වන අතර මෙම ජලාශය වර්ග කිලෝමීටර් 139ක් පුරා විහිදී යනු ලබයි. මෙම ජලාශයේ ජලයෙන් මෙහාවොට් 50 ක විදුලි ධාරිතාවයක් නිපදවා ජාතික පද්ධතියට එක් කරනු ලබයි.

විමලසුරෙන්ද්‍ර ජලවිදුලි බලාගාරය

කාසල්රී ජලාශය

හැටන් දුම්රිය ස්ථානයේ සිට නැවතත් ඉදිරියට

හැටන් යනු උඩරට දුම්රිය මාර්ගයේ අපට හමු වන 79 වන දුම්රිය ස්ථානයයි. මෙය කොළඹ කොටුවේ සිට කිලෝමීටර් 175.98ක දුරිකින් පිහිටා ඇති ඇතර එය මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1262.5 ක උසකින් පිහිටා ඇත. කොළඹ කොටුවෙන් පෙ.ව 5.55ට ගමන් අරඹන පොඩිමැණිකේ දුම්රිය හැටන් වෙත ලගා වන්නේ පෙ.ව 11.19ට ය. දුම්රිය ස්ථානයේ විනාඩි දෙකක් නවත්වා තබන දුම්රිය පෙ.ව 11.21ට නැවතත් ගමන් අරඹනු ලබයි. කොළඹ කොටුවෙන් පෙ.ව 8.30ට ගමන් අරඹන උඩරට මැණිකේ දුම්රිය හැටන් වෙත ලගාවන්නේ ප.ව 01.19ට ය. එය ප.ව 01.21ට ගමන් අරඹනු ලබයි.

හැටන් සිට කොටගල බලා ඇදෙන දුම්රිය

දුම්රිය මග දෙපස සුන්දරත්වය

උඩරට කඳුකරයේ....

ගමනක් යන කලයේ....

දුම්රිය උඩරට මැණිකේ...

ස්වර්ණා හමුවුයේ....

හැටන් සිට නැගෙනහර දිශාවට මුහුන දෙමින් දිවෙන දුම්රිය මාර්ගය ඒකාකාරී භූ ලක්ෂන දැකියහැකි ප්‍රදේශයක් හරහා වැටී ඇත. හැටන් සිට කොටගල දක්වා ඇත්තේ ඉතාමත් කුඩා බැස්මක් වුවද දුම්රිය ධාවනයේ දී මාර්ගය දෙපස දක්වා ඇති වේග සීමවන් අනුගමනට කිරීමට දුම්රිය රියැදුරන් නිතරම වගබලා ගනු ලබයි. හරිතවර්ණ තේ වතු මැදින් ඉතාමත් චමත්කාර දසුන් මවමින් ගමන් ගන්නා මේ මගෙහි තවත් ඉතාමත් සුන්දර මෙන්ම වැදගත් ස්ථානකට අපි මීලගට පැමි‍නේ. ඒ සිංගිමලේ දුම්රිය උමගයි.

සිංගිමලේ උමග

උඩරට දුම්රිය ගමනේ සිංගිමලේ අතිශය වැදගත් වන්නේ එය එම මාර්ගයේ හමුවන දීර්ගතම සහ වර්ථමානයේ ලංකාවේ දිගින් දෙවන ස්ථානය ගන්නා දුම්රිය උමග නිසාය. එය දෙවැනි වන්නේ මාතර සිට බෙලිඅත්ත බලා දිවෙන මාර්ගයේ කැකැණදුර ප්‍රදේශයේ පිහිටා ඇති උමගටය. කොළඹකොටුවේ සිට පැමිණෙන විට හමුවන අංක 14 දරන බිංගෙය සිංගිමලේ බිංගෙයයි. කොළඹ කොටුවේ සිට කිලෝමීටර් 175.28ක දුරකින් පිහිටා ඇති මෙහි දිග මීටර් 559.31කි. එනමි අඩි 1834.54කි. එහි පළල මීටර් 5.5 කි. මෙම දුම්රිය උමග 2019 වන තුරුම ලංකාවේ දිගම දුම්රිය උමග ලෙසින් කිරුළු දරා සිටියද 2017 ඉදිකිරීම් ආරම්භ කෙරුණ මාතර බෙලිඅත්ත දුම්රිය මාර්ගයේ කැකණදුර දුම්රිය උමග අද වන විට එම කිරුළ දරාගෙන ඇත. එහි දිග අඩි 1835 කි.

විශාල ගල් පර්වතයක් කපා සකස් කරන ලද දෙබොක්කාවක් මැදින් ගමන් කර මෙම උමගෙහි මුවදොර වෙත පවිසිය යුතුය. ගල් පර්වත කොටස් දෙකක් අතර පිහිටි මෙම ප්‍රදේශය වර්ශාව පවතින දින වලදී මනරම් දසුන් මවා පායි. දුම්රිය උමගෙහි මධ්‍යයේ වංගුවක් ඇති බැවින් උමගෙහි එක් කෙලවරක සිට අනෙක් කෙලවර දැකගත නොහැකිය. මෙම උමගෙහි ඉදිකිරීම් සිදු කර ඇත්තේ වර්ෂ 1880 - 1884 නාවලපිටිය සිට තලවාකැලේ දක්වා දුම්රිය මාර්ගය දීර්ඝ කිරීමේ අදියරට සමගාමීවය. මෙම උමගෙහි සැලසුම් නිර්මාණය කර ඇත්තේ ලංකා දුම්රිය දෙපාර්ථමේන්තුවේ ප්‍රථම අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල් වරයා වූ Sir Guilford Lindsey Molesworth මහතා විසින්ය. මෙහි ඉදිකිරීම් භාරව කටයුතු කර ඇත්තේ F. W. Faviell මහතාය.

සිංගිමලේ උමගෙහි හැටන් අන්තය

වැසි සමයේ සොදුරු රටා මවන සිංගිමලේ

අශ්ව ලාඩමක හැඩයට නිමා ඇති මෙහි දිග මීටර් 555 වන අතර පළල මීටර්‍ 5.5කි. එහි උස මීටර් 5.95 කි. උමග දිගින් වැඩි නිසාම උමගෙහි දෙපසින්ම කැණීම් සිදුකර ඇත. දෙපසින් කැණීම් සිදුකරමින් පැමිණ කණ්ඩායම් දෙක එකිනෙක මුණගැහෙන අවස්ථාවේදී කල්කුට්ටි කාඩා වැටිමෙන් සිදුවූ කම්කරු මරණ කිහිපයක් ගැනම ඉතිහාස වර්ථාවල සදහන්වේ. පූල්බෑන්ක් තේ වතු යාය හරහා දිවෙන නිසා ඉංග්‍රීසීන් විසින් මෙම බිංගෙය පූල්බෑන්ක් උමග ලෙසින් හදුන්වා ඇත. මෙහි පිහිටි පර්වතයක ඇති පාෂාණ සැකැස්ම නිසා මෙම උමගෙහි සේවය කළ ද්‍රවිඩ කම්කරුවන් මෙයට සින්ගමලෙයි උමග ලෙසද හදුන්වා ඇත. ද්‍රවිඩ භාෂාවෙන් “සින්කම්” යනු සිංහයාය. “මලෙයි ” යනු කන්දය. මෙම වචන දෙක එක්ව සිංගමලෙයි යනුවෙන් හැදින්වූ බව ජනප්‍රවාද වල සදහන්වන අතර එය පසුකාලීනව සිංගිමලේ උමග ලෙස ප්‍රසිද්ධීයට පත්වී ඇත.

විශාල අන්ධකාරයක් සහිත මෙම බිංගෙය වැහැලිහිණි පාරාදීසයකි. මෙහි පියස්සේ වැහැලිහිණි කූඩු බොහොමයක් දැකිය හැකිය. කොටගල ප්‍රදේශයේ ජීවත්වෙන ජනතාවට හැටන්වෙත පිවිසීමට වෙනත් කෙටි මාර්ගයක් නොමැති නිසා අනතුරුදායක වුවද මෙම උමග හරහා ගමන් කර හැටන් වෙත පිවිසීමට ඔවුන් පුරුදුවී ඇත. සිංගිමලේ උමග කෙලවරේ අපිට කුඩා දේවාලයක් මෙන්ම වතු කම්කරු නිවාස කිහිපයක්ම දැකගත හැකිය.

සිංගිමලේ කොටගල අන්තය

උමග කෙලවර ඇති දේවාලය

ගල්කන්ද වත්ත මෙන්ම තොන්ඩමන් පුරය නමින් හදුන්වන මනරම් තේ වතු යායවල් මැදින් අපගේ දුම්රිය ගමන් කරනු ලබයි. දකුණුපසින් පෙනෙනතෙක් මානය ආගරපතන දක්වා දිව යන අතර වම්පසින් පෙනෙන මානය පූඩලුඔය දෙසට දිව යයි. කෙමෙන් කෙමෙන් උන්නතිය වැඩි වෙමින් පවතින සිංගිමලෙන් පසුව ගතට දැනෙන සීතලද ටික ටික වැඩිවීමට පටන් ගනී. නානුඔය දෙසට ලංවත්ම අපිට මෙම අත්දැකීම උපරිමයෙන් විද දරාගත හැකිය. මෙම ප්‍රදේශ වලදී විටින් විට ඇදහැලෙන වර්ශාව ගතට දැනෙන සීතල වඩාත් තීව්‍ර කරන්නට සමත්ය. ගල්කන්දවත්තේදී ගල්කන්දවත්ත නමින්ම හදුන්වන කුඩා දුම්රිය වේදිකාවක් දැකගත හැකිය.

කොටගල දක්වා මග දෙපස සුන්දරත්වය

ගල්කන්දවත්ත දුම්රිය වේදිකාව

ගල්කන්දවත්ත දුම්රිය නැවතුම පසුකරමින් ඉදිරියට ඇදෙන දුම්රියට තවත් සුන්දර පාලමක් හමුවේ. මෙම පාලමට යටින් ඇති මාර්ගයට ඉහළ මාර්ගයේ ගමන් ගන්නා දුම්රියේ සුන්දර දර්ශනයක් දැක බලාගත හැකිය. කළු ගලින් නිමවන ලද කුළුණු 2ක් සහිතව Spam 3කට යකඩ යොදාගනිමින් නිර්මාණය ඇති මෙම පාලමේ දිග මීටර් 81ක් පමණ වේ. මෙම පාලම ඉදිකර ඇත්තේ 1880 - 1885 නාවලපිටිය සිට නානුඔය දක්වා දුම්රිය මාර්ගය ඉදිකිරීමේ අදියරට සමගාමීවය. පියවර 60ක් පමණ දිගින් යුතු වන නිසා මෙය අඩි 60 පාලම ලෙසින් ගැමියන් අතර ප්‍රසිද්ධවී ඇත.

අඩි හැටේ පාලම

මේ සියල්ල පසු කරමින් අපි පිවිසෙන්නේ කොටගල දුම්රිය ස්ථානය වෙතයි.

කොටගල නගරය සහ කොටගල දුම්රිය ස්ථානය

කොටගල කියූ සැනින් අපේ සිහියට නැගෙන්නේ කොටගල කහටයි. එය පුදුමයක් නොවේ. මන්ද කොටගල ලංකාවේ ඉතා රසවත් තේ සදහා ප්‍රසිද්ධියක් උසුලනු ලබයි. කොටගල වගා ඉතිහාසය පිළිබද සොයාබැලීමේ දී එය ඉංග්‍රීසීන්ගේ කෝපි වගාවේ සිට තේ වගාවට මාරු වීම දක්වා ඉතිහාසයකට දිව යනු ලබයි. වර්ෂ 1860 ගණන් වලදී Drayton සහ Stonycliff වැනි වතු ආරම්භ කර ඇත්තේ කෝපි සහ සිංකෝනා වගාවන් සදහාය. මුල් අවධියේ දී Drayton වතුයාය අක්කර 200 ක් පුරා විහිදී තිබී ඇත. කෙසේ වෙතත් 1880 ගණන් වල මැද භාගයේ දී සිදු වූ කෝපි කර්මාන්තයේ පරිහානිය නිසා 1890 ගණන් වල මුල් භාගයේ දී මෙම වතු තේ වගාව සදහා පරිවර්ථනය කෙරුනි. මෙම වතුවල වගා කරන ලද තේ යුරෝපයේ පවා එකල ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. අද වන විටත් කොටගල සැලකිය යුතු තේ නිපදවන කලාපයක් ලෙසින් පවතී. එකල පැවති Drayton සහ Stonycliff වැනි වතු අද කොටගල වැවිලි සමාගම යටතේ ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතී.

කොටගල දුම්රිය ස්ථානය මනරම් කදු වළලු වලින් වටවී ඇති කෙටගල නගරයට යාබදවම පිහිටා ඇත. බ්‍රිතාන්‍ය ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට අනුකූලව නිර්මාණය කර ඇති කොටගල දුම්රිය ස්ථානයේ දක්නට ලැබෙන පැරණි දුම්රිය ස්ථාන ගොඩනැගිල්ල, බඩු ගබඩාව, දොඹකරය ආදී ඉදිකිරීම් බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමය සිහිගන්වනු ලබයි. මෙම දුම්රිය ස්ථානය මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ දුම්රිය ස්ථානයක් වන අතර දුම්රිය වේදිකාව, ටිකට්පත් කවුන්ටරය සහ මගීන් හට රැදී සිටීමට වෙන්කල ප්‍රදේශය වැනි අත්‍යාවශ්‍ය පහසුක්ම ඇත. මෙහි ඇති දර්ශනීය පිහිටීම සහ සන්සුන් වටපිටාව උඩරට මාර්ගයේ සංචාරයේ නිරතවන්නන් හට අමතක නොවන දුම්රිය නැවතුමක් බවට මෙය පත් කරන අතර, ලංකාවේ මධ්‍යම කදුකරයේ සුන්දරත්වය සහ උරුමය පළිබදව මනරම් දර්ශනයක් ලබා දෙයි.

කොටගල දුම්රිය ස්ථානය කලපයේ භාන්ඩ මෙන්ම මගී ප්‍රවාහනයේදී ඉතාමත් වාදගත් කාර්යභාරයක් ඉටුකරනු ලබයි. මෙම දුම්රිය ස්ථානය අවට වතුවල සිට නාගරික වෙළෙදපොල වෙත තේ, කළුබඩු මෙන්ම අනෙතුක් කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන ගෙනයාමට සහාය වන අතරම රැකියා, අධ්‍යාපනික, වෙළදාම් මෙන්ම තවත්බොහෝ සේවාවන් සදහා මගී ප්‍රවාහනයද සිදු කරනු ලබයි. මෙහි මෙම ක්‍රියාකාරී සේවාවට අමතරව, කොටගල දුම්රිය ස්ථානය යනු මධ්‍යම කදුකරයේ ස්වාභාවික හා සංස්කෘතික ස්ථාන කිහිපයකටම පිවිසුම් දොරටුවකි. සංචාරකයන්ට අවට ඇති තේ වතු ගවේශණයට, සිසිල් කදුකර පිරිසරය විඳ ගැනීමට මෙමගින් අවකාශ සැලසේ.

කොටගල දුම්රිය ස්ථානය කොළඹ කොටුවේ සිට කිලෝමීටර් 180.1 ක දුරකින් පිහිටා ඇති අතර මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1239.32ක උසකින් පිහිටා ඇත. මෙය කොළඹ කොටුවේ සිට පැමිණෙන විට හමුවන 84 වන දුම්රිය ස්ථානයයි. (මා මේහි සදහන් කර ඇත්තේ සියලුම දුම්රිය ස්ථාන, උප දුම්රිය ස්ථාන සහ දුම්රිය නැවතුම් සියල්ලෙහිම එකතුව නිසා 84 නැමති ඉලක්කම වෙනස් විය හැකිය.) කොළඹ කොටුවේ සිට පැමිණෙන පොඩි මැණිකේ දුම්රිය කොටගල දුම්රිය ස්ථානයට පැමිණෙන්නේ පෙ.ව 11.31ටය. උඩරට මැණිකේ දුම්රිය මෙම දුම්රිය ස්ථානයට ළගා වන්නේ ප.ව 01.31ටය.