උඩරට මැණිකේ 24

පෙර ලිපිය උඩරට මැණිකේ 23 

හැටන් නගරයේ තවත් මොහොතක් නවතිමු.

කාසල්රී ජලාශය

          හැටන් නගරයට ආසන්නව පිහිටා ඇති ජලාශයකි කාසල්රී ජලාශය. මෙය දේශීය මෙන්ම විදේශිකයන්ගේද ආකර්ශනය දිනාගත් ස්ථානයකි. ලංකාව තුළ ජලවිදුලිය නිපදවීමේ පුරෝගාමියා වූ විමලසුරෙන්ද්‍ර මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් මෙම ජලශය ඉදිරීම් අරඹා ඇත. කැළණි ගහේ ප්‍රධාන අතු ගංගාවක් වන කෙසෙල්ගමු ඔය හරස් කරමින් ඉදිකරන ලද කාසල්රී ජලාශය 1955 මර්තු මාසයේ දී ඉදිකරීම් අරඹා ඇති අතර 1958 දෙසැම්බර් මාසයේ දී ඉදිකිරීම් නිම කරවා ඇත. ලංකා විදුබල මණ්ඩලයේ භාරකාරත්වය යටතේ ක්‍රියාත්මක වන මෙම ජලාශයේ බැම්ම මුහුදු මහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1100.33 ක උසකින් පිහිටා ඇත. බැම්ම මීටර් 203 ක දිගකින් යුක්තය.  මෙහි ධාරිතාවය ඝන මීටර් මිලියන 55.26ක් වන අතර මෙම ජලාශය වර්ග කිලෝමීටර් 139ක් පුරා විහිදී යනු ලබයි. මෙම ජලාශයේ ජලයෙන් මෙහාවොට් 50 ක විදුලි ධාරිතාවයක් නිපදවා ජාතික පද්ධතියට එක් කරනු ලබයි.

විමලසුරෙන්ද්‍ර ජලවිදුලි බලාගාරය

කාසල්රී ජලාශය

කාසල්රී ජලාශය

හැටන් දුම්රිය ස්ථානයේ සිට නැවතත් ඉදිරියට

          හැටන් යනු උඩරට දුම්රිය මාර්ගයේ අපට හමු වන 79 වන දුම්රිය ස්ථානයයි. මෙය කොළඹ කොටුවේ සිට කිලෝමීටර් 175.98ක දුරිකින් පිහිටා ඇති ඇතර එය මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1262.5 ක උසකින් පිහිටා ඇත. කොළඹ කොටුවෙන් පෙ.ව 5.55ට ගමන් අරඹන පොඩිමැණිකේ දුම්රිය හැටන් වෙත ලගා වන්නේ පෙ.ව 11.19ට ය. දුම්රිය ස්ථානයේ විනාඩි දෙකක් නවත්වා තබන දුම්රිය පෙ.ව 11.21ට නැවතත් ගමන් අරඹනු ලබයි. කොළඹ කොටුවෙන් පෙ.ව 8.30ට ගමන් අරඹන උඩරට මැණිකේ දුම්රිය හැටන් වෙත ලගාවන්නේ ප.ව 01.19ට ය. එය ප.ව 01.21ට ගමන් අරඹනු ලබයි.

හැටන් සිට කොටගල බලා ඇදෙන දුම්රිය

දුම්රිය මග දෙපස සුන්දරත්වය

උඩරට කඳුකරයේ....

ගමනක් යන කලයේ....

දුම්රිය උඩරට මැණිකේ...

ස්වර්ණා හමුවුයේ....

 

          හැටන් සිට නැගෙනහර දිශාවට මුහුන දෙමින් දිවෙන දුම්රිය මාර්ගය ඒකාකාරී භූ ලක්ෂන දැකියහැකි ප්‍රදේශයක් හරහා වැටී ඇත. හැටන් සිට කොටගල දක්වා ඇත්තේ ඉතාමත් කුඩා බැස්මක් වුවද දුම්රිය ධාවනයේ දී මාර්ගය දෙපස දක්වා ඇති වේග සීමවන් අනුගමනට කිරීමට දුම්රිය රියැදුරන් නිතරම වගබලා ගනු ලබයි. හරිතවර්ණ තේ වතු මැදින් ඉතාමත් චමත්කාර දසුන් මවමින් ගමන් ගන්නා මේ මගෙහි තවත් ඉතාමත් සුන්දර මෙන්ම වැදගත් ස්ථානකට අපි මීලගට පැමි‍නේ. ඒ සිංගිමලේ දුම්රිය උමගයි.

 

 

සිංගිමලේ උමග

 

          උඩරට දුම්රිය ගමනේ සිංගිමලේ අතිශය වැදගත් වන්නේ එය එම මාර්ගයේ හමුවන දීර්ගතම සහ වර්ථමානයේ ලංකාවේ දිගින් දෙවන ස්ථානය ගන්නා දුම්රිය උමග නිසාය. එය දෙවැනි වන්නේ මාතර සිට බෙලිඅත්ත බලා දිවෙන මාර්ගයේ කැකැණදුර ප්‍රදේශයේ පිහිටා ඇති උමගටය. කොළඹකොටුවේ සිට පැමිණෙන විට හමුවන අංක 14 දරන බිංගෙය සිංගිමලේ බිංගෙයයි. කොළඹ කොටුවේ සිට කිලෝමීටර් 175.28ක දුරකින් පිහිටා ඇති මෙහි දිග මීටර් 559.31කි. එනමි අඩි 1834.54කි. එහි පළල මීටර් 5.5 කි. මෙම දුම්රිය උමග 2019 වන තුරුම ලංකාවේ දිගම දුම්රිය උමග ලෙසින් කිරුළු දරා සිටියද 2017 ඉදිකිරීම් ආරම්භ කෙරුණ මාතර බෙලිඅත්ත දුම්රිය මාර්ගයේ කැකණදුර දුම්රිය උමග අද වන විට එම කිරුළ දරාගෙන ඇත. එහි දිග අඩි 1835 කි.

 

          විශාල ගල් පර්වතයක් කපා සකස් කරන ලද දෙබොක්කාවක් මැදින් ගමන් කර මෙම උමගෙහි මුවදොර වෙත පවිසිය යුතුය. ගල් පර්වත කොටස් දෙකක් අතර පිහිටි මෙම ප්‍රදේශය වර්ශාව පවතින දින වලදී මනරම් දසුන් මවා පායි. දුම්රිය උමගෙහි මධ්‍යයේ වංගුවක් ඇති බැවින් උමගෙහි එක් කෙලවරක සිට අනෙක් කෙලවර දැකගත නොහැකිය. මෙම උමගෙහි ඉදිකිරීම් සිදු කර ඇත්තේ වර්ෂ 1880 - 1884 නාවලපිටිය සිට තලවාකැලේ දක්වා දුම්රිය මාර්ගය දීර්ඝ කිරීමේ අදියරට සමගාමීවය. මෙම උමගෙහි සැලසුම් නිර්මාණය කර ඇත්තේ  ලංකා දුම්රිය දෙපාර්ථමේන්තුවේ ප්‍රථම අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල් වරයා වූ Sir Guilford Lindsey Molesworth මහතා විසින්ය. මෙහි ඉදිකිරීම් භාරව කටයුතු කර ඇත්තේ F. W. Faviell මහතාය.

සිංගිමලේ උමගෙහි හැටන් අන්තය

වැසි සමයේ සොදුරු රටා මවන සිංගිමලේ

වැසි සමයේ සොදුරු රටා මවන සිංගිමලේ

    අශ්ව ලාඩමක හැඩයට නිමා ඇති මෙහි දිග මීටර් 555 වන අතර පළල මීටර්‍ 5.5කි. එහි උස මීටර් 5.95 කි. උමග දිගින් වැඩි නිසාම උමගෙහි දෙපසින්ම කැණීම් සිදුකර ඇත. දෙපසින් කැණීම් සිදුකරමින් පැමිණ කණ්ඩායම් දෙක එකිනෙක මුණගැහෙන අවස්ථාවේදී කල්කුට්ටි කාඩා වැටිමෙන් සිදුවූ කම්කරු මරණ කිහිපයක් ගැනම ඉතිහාස වර්ථාවල සදහන්වේ. පූල්බෑන්ක් තේ වතු යාය හරහා දිවෙන නිසා ඉංග්‍රීසීන් විසින් මෙම බිංගෙය පූල්බෑන්ක් උමග ලෙසින් හදුන්වා ඇත. මෙහි පිහිටි පර්වතයක ඇති පාෂාණ සැකැස්ම නිසා මෙම උමගෙහි සේවය කළ ද්‍රවිඩ කම්කරුවන් මෙයට සින්ගමලෙයි උමග ලෙසද හදුන්වා ඇත. ද්‍රවිඩ භාෂාවෙන් “සින්කම්” යනු සිංහයාය. “මලෙයි ” යනු කන්දය. මෙම වචන දෙක එක්ව සිංගමලෙයි යනුවෙන් හැදින්වූ බව ජනප්‍රවාද වල සදහන්වන අතර එය පසුකාලීනව සිංගිමලේ උමග ලෙස ප්‍රසිද්ධීයට පත්වී ඇත.

     විශාල අන්ධකාරයක් සහිත මෙම බිංගෙය වැහැලිහිණි පාරාදීසයකි. මෙහි පියස්සේ වැහැලිහිණි කූඩු බොහොමයක් දැකිය හැකිය. කොටගල ප්‍රදේශයේ ජීවත්වෙන ජනතාවට හැටන්වෙත පිවිසීමට වෙනත් කෙටි මාර්ගයක් නොමැති නිසා අනතුරුදායක වුවද මෙම උමග හරහා ගමන් කර හැටන් වෙත පිවිසීමට ඔවුන් පුරුදුවී ඇත. සිංගිමලේ උමග කෙලවරේ අපිට කුඩා දේවාලයක් මෙන්ම වතු කම්කරු නිවාස කිහිපයක්ම දැකගත හැකිය.

සිංගිමලේ කොටගල අන්තය

සිංගිමලේ කොටගල අන්තය

සිංගිමලේ කොටගල අන්තය

උමග කෙලවර ඇති දේවාලය

    ගල්කන්ද වත්ත මෙන්ම තොන්ඩමන් පුරය නමින් හදුන්වන මනරම් තේ වතු යායවල් මැදින් අපගේ දුම්රිය ගමන් කරනු ලබයි. දකුණුපසින් පෙනෙනතෙක් මානය ආගරපතන දක්වා දිව යන අතර වම්පසින් පෙනෙන මානය පූඩලුඔය දෙසට දිව යයි. කෙමෙන් කෙමෙන් උන්නතිය වැඩි වෙමින් පවතින සිංගිමලෙන් පසුව ගතට දැනෙන සීතලද ටික ටික වැඩිවීමට පටන් ගනී. නානුඔය දෙසට ලංවත්ම අපිට මෙම අත්දැකීම උපරිමයෙන් විද දරාගත හැකිය. මෙම ප්‍රදේශ වලදී විටින් විට ඇදහැලෙන වර්ශාව ගතට දැනෙන සීතල වඩාත් තීව්‍ර කරන්නට සමත්ය. ගල්කන්දවත්තේදී ගල්කන්දවත්ත නමින්ම හදුන්වන කුඩා දුම්රිය වේදිකාවක් දැකගත හැකිය.

කොටගල දක්වා මග දෙපස සුන්දරත්වය

කොටගල දක්වා මග දෙපස සුන්දරත්වය

කොටගල දක්වා මග දෙපස සුන්දරත්වය

ගල්කන්දවත්ත දුම්රිය වේදිකාව

ගල්කන්දවත්ත දුම්රිය වේදිකාව

ගල්කන්දවත්ත දුම්රිය නැවතුම පසුකරමින් ඉදිරියට ඇදෙන දුම්රියට තවත් සුන්දර පාලමක් හමුවේ. මෙම පාලමට යටින් ඇති මාර්ගයට ඉහළ මාර්ගයේ ගමන් ගන්නා දුම්රියේ සුන්දර දර්ශනයක් දැක බලාගත හැකිය. කළු ගලින් නිමවන ලද කුළුණු 2ක් සහිතව Spam 3කට යකඩ යොදාගනිමින් නිර්මාණය ඇති මෙම පාලමේ දිග මීටර් 81ක් පමණ වේ. මෙම පාලම ඉදිකර ඇත්තේ 1880 - 1885 නාවලපිටිය සිට නානුඔය දක්වා දුම්රිය මාර්ගය ඉදිකිරීමේ අදියරට සමගාමීවය. පියවර 60ක් පමණ දිගින් යුතු වන නිසා මෙය අඩි 60 පාලම ලෙසින් ගැමියන් අතර ප්‍රසිද්ධවී ඇත.

 

අඩි හැටේ පාලම

අඩි හැටේ පාලම

අඩි හැටේ පාලම

අඩි හැටේ පාලම

අඩි හැටේ පාලම

 මේ සියල්ල පසු කරමින් අපි පිවිසෙන්නේ කොටගල දුම්රිය ස්ථානය වෙතයි.

කොටගල නගරය සහ කොටගල දුම්රිය ස්ථානය

 

          කොටගල කියූ සැනින් අපේ සිහියට නැගෙන්නේ කොටගල කහටයි. එය පුදුමයක් නොවේ. මන්ද කොටගල ලංකාවේ ඉතා රසවත් තේ සදහා ප්‍රසිද්ධියක් උසුලනු ලබයි. කොටගල වගා ඉතිහාසය පිළිබද සොයාබැලීමේ දී එය ඉංග්‍රීසීන්ගේ කෝපි වගාවේ සිට තේ වගාවට මාරු වීම දක්වා ඉතිහාසයකට දිව යනු ලබයි. වර්ෂ 1860 ගණන් වලදී Drayton සහ Stonycliff වැනි වතු ආරම්භ කර ඇත්තේ කෝපි සහ සිංකෝනා වගාවන් සදහාය. මුල් අවධියේ දී  Drayton වතුයාය අක්කර 200 ක් පුරා විහිදී තිබී ඇත. කෙසේ වෙතත් 1880 ගණන් වල මැද භාගයේ දී සිදු වූ කෝපි කර්මාන්තයේ පරිහානිය නිසා 1890 ගණන් වල මුල් භාගයේ දී මෙම වතු තේ වගාව සදහා පරිවර්ථනය කෙරුනි. මෙම වතුවල වගා කරන ලද තේ යුරෝපයේ පවා එකල ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. අද වන විටත් කොටගල සැලකිය යුතු තේ නිපදවන කලාපයක් ලෙසින් පවතී. එකල පැවති Drayton සහ Stonycliff වැනි වතු අද කොටගල වැවිලි සමාගම යටතේ ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතී.

 

 

          කොටගල දුම්රිය ස්ථානය මනරම් කදු වළලු වලින් වටවී ඇති කෙටගල නගරයට යාබදවම පිහිටා ඇත. බ්‍රිතාන්‍ය ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට අනුකූලව නිර්මාණය කර ඇති කොටගල දුම්රිය ස්ථානයේ දක්නට ලැබෙන පැරණි දුම්රිය ස්ථාන ගොඩනැගිල්ල, බඩු ගබඩාව, දොඹකරය ආදී ඉදිකිරීම් බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමය සිහිගන්වනු ලබයි. මෙම දුම්රිය ස්ථානය මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ දුම්රිය ස්ථානයක් වන අතර දුම්රිය වේදිකාව, ටිකට්පත් කවුන්ටරය සහ මගීන් හට රැදී සිටීමට වෙන්කල ප්‍රදේශය වැනි අත්‍යාවශ්‍ය පහසුක්ම ඇත. මෙහි ඇති දර්ශනීය පිහිටීම සහ සන්සුන් වටපිටාව උඩරට මාර්ගයේ සංචාරයේ නිරතවන්නන් හට අමතක නොවන දුම්රිය නැවතුමක් බවට මෙය පත් කරන අතර, ලංකාවේ මධ්‍යම කදුකරයේ සුන්දරත්වය සහ උරුමය පළිබදව මනරම් දර්ශනයක් ලබා දෙයි.

 

          කොටගල දුම්රිය ස්ථානය කලපයේ භාන්ඩ මෙන්ම මගී ප්‍රවාහනයේදී ඉතාමත් වාදගත් කාර්යභාරයක් ඉටුකරනු ලබයි. මෙම දුම්රිය ස්ථානය අවට වතුවල සිට නාගරික වෙළෙදපොල වෙත තේ, කළුබඩු මෙන්ම අනෙතුක් කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන ගෙනයාමට සහාය වන අතරම රැකියා, අධ්‍යාපනික, වෙළදාම් මෙන්ම තවත්බොහෝ සේවාවන් සදහා මගී ප්‍රවාහනයද සිදු කරනු ලබයි. මෙහි මෙම ක්‍රියාකාරී සේවාවට අමතරව, කොටගල දුම්රිය ස්ථානය යනු මධ්‍යම කදුකරයේ ස්වාභාවික හා සංස්කෘතික ස්ථාන කිහිපයකටම පිවිසුම් දොරටුවකි. සංචාරකයන්ට අවට ඇති තේ වතු ගවේශණයට, සිසිල් කදුකර පිරිසරය විඳ ගැනීමට මෙමගින් අවකාශ සැලසේ.

      

   කොටගල දුම්රිය ස්ථානය කොළඹ කොටුවේ සිට කිලෝමීටර් 180.1 ක දුරකින් පිහිටා ඇති අතර මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1239.32ක උසකින් පිහිටා ඇත. මෙය කොළඹ කොටුවේ සිට පැමිණෙන විට හමුවන 84 වන දුම්රිය ස්ථානයයි. (මා මේහි සදහන් කර ඇත්තේ සියලුම දුම්රිය ස්ථාන, උප දුම්රිය ස්ථාන සහ දුම්රිය නැවතුම් සියල්ලෙහිම එකතුව නිසා 84 නැමති ඉලක්කම වෙනස් විය හැකිය.) කොළඹ කොටුවේ සිට පැමිණෙන පොඩි මැණිකේ දුම්රිය කොටගල දුම්රිය ස්ථානයට පැමිණෙන්නේ පෙ.ව 11.31ටය. උඩරට මැණිකේ දුම්රිය මෙම දුම්රිය ස්ථානයට ළගා වන්නේ ප.ව 01.31ටය.

 

කොටගල අවට සුන්දරත්වය

කොටගල අවට සුන්දරත්වය

කොටගල දුම්රිය ස්ථානය

කොටගල දුම්රිය ස්ථානය

කොටගල දුම්රිය ස්ථානය

ඉතිරිය මීලග කොටසින්

 (ඇතැම් ඡායාරූප සහ වීඩියෝ වල අයිතිය මුල් අයිතිකරුවන් සතුය)

සටහන

චතුරංග ජයසුන්දර

කැලේ බණ්ඩාර දෙවි උපත සහ දඬුබස්නාමානය තේමා ගීතය

 

    ලංකාවේ ජනශ්‍රැතිය තුළ එන දේවතා නාමාවලියේ බණ්ඩාර දේවතා නාමයන් පිළිබදව බොහෝ විට අසන්නට ලැබෙයි. නමුත් මෙම දේවතා නාමවලිය ගැන ගැඹුරින් අධ්‍යයනය කිරීමේ දී පැහැදිලි වන්නේ බණ්ඩාර යන නාමය යෙදී ඇත්තේ සමහර උප දෙවි වරුන් හැදින්වීම සදහාය. ඒ අතර කළු දේවතා බණ්ඩාර, සෙනරත් බණ්ඩාර, ගගේ බණ්ඩාර, ගලේ බණ්ඩාර, කැලේ බණ්ඩාර ආදී ලෙස බොහෝ බණ්ඩාර දෙවි වරු හමුවේ. මෙම බණ්ඩාර දෙවිවරු සතු බලය සීමිතය. ඉතාමත් කුඩා සීමාවක් තුල ඔවුන්ගේ බලය පැතිරවිය හැකිය. බොහෝ විට මෙම දෙවි වරුන්ට ප්‍රධාන දෙවි වරුන්ගෙන් පැවරුන නිශ්චිත කාර්යයක් ඇත. එනම් ජය ශ්‍රී මහා බෝධිය ආරක්ෂා කිරීම, දළදා වහන්සේ ආරක්ෂා කිරීම හෝ කුමක් හෝ සිද්ධස්ථානයකට පූජා කරන ලද ගම් වරයක් ආරක්ෂා කිරීම, වනාන්තර ආරක්ෂා කිරීම වැනි නිශ්චිත කාර්යයන් පැවරී තිබේ. 

    අද අපගේ මතෘකාවට අදාල දෙවි වරයා වන්නේ කැලේ බණ්ඩාර දෙවියන්ය. ජනප්‍රවාද වලට අනූව කැලේ බණ්ඩාර දෙවියන්ගේ උප්පත්ති කතාව විජය රජ සමය දක්වාම දිව යයි. මහා වංශයේ සදහන් වන පරිදි විජය රජතුමන් විසින් සිදු කල යක්ෂ ගොත්‍රික සංහාරයේ දී එවකට යක්ෂ ‍ගෝත්‍රික නායකයෙකුව සිටි කැලේ බණ්ඩාරගේ පියාද ඝාතනයට ලක්වී ඇත. මෙම සංහාරයෙන් කෙසේ හෝ දිවි ගලවා ගත් එවකට ගැබිනියක්ව සිටි කැලේ බණ්ඩාරගේ මව වන නන්දතී බිසව මහ වන මැදට පලා ගොස් ඇත.

    මහා වනෙය්දී ඇය විසින් දරුවා ප්‍රසූත කර ඇතත් දින හතකට පසුව ඇය වනය තුළදීම මිය ගොස් ඇත. මෙම කුමරුවා මහා පින් ඇත්තෙකු ලෙස පෙනී ගිය නිසාම වග වලසුන් විසින් මෙම දරුවා හදා වඩාගත් බව ජනාප්‍රවාදයේ කියැවේ. මෙම පුවත කියවෙන කෝල්මුර කවි පන්තියේ එය මෙසේ දක්වා ඇත.

දකිනා දිවි සිහ වග වැලහින්නේ
පැමිණා කිරි පොවමින් ඔහු යන්නේ
ලකුණා පෙර පින් ඇති බව දන්නේ
රැකුණා දිවි මෙම ලෙස කුමරුන්නේ

    කෙසේ හො වනය තුළම දිවි ගෙවු මේ කැලේ බණ්ඩාරයන් වනය විනාශ කිරීමට පැමිණෙන මිනිසුන්ගෙන් වනාන්තරය බේරාගත් නිසාම පසුකාලීනව කැලේ බණ්ඩාර නමින් දෙවත්වයට පත්වූ බව ජනප්‍රවාද වල කියැවේ.

    ලංකාවේ ආදී වාසි ගෝත්‍රික ජන කොට්ටාශයක් වන යක්ෂ ගෝතිකයින් තමන් විසින් අදහන දෙවිවරුන් හදුන්වා ඇත්තේ ‘නෑ යකුන්’ ලෙසින්ය. නමුත් මෙම කැලේ බණ්ඩාර දෙවියන් මෙකී නෑ යකුන් ගණයට අයත් නොවන දෙවි කෙනෙකු වන අතර මෙම දේව වන්දනාව ඌව පළාතේ සිංහල බෞද්ධ ජනතාව අතර පමනක් ව්‍යාප්ත වී ඇත බවක් පෙනී යයි. අනෙකුත් බොහෝ දෙවි වරුන්ට මෙන් පුද පූජා පවත්වනු ලබන දේවාලයක් හිමි වී නොමැති වුවද කැලේ බණ්ඩාර දෙවියන් සිහිකොට ගසක කොල අත්තක් කඩා ගස් දෙබලක එල්ලීමෙන් පවා එම දෙවියන්ගේ පිහිට ලැබෙන බව ඌව පළාතේ වැසියන්ගේ විශ්වාසයයි.

පහතින් දැක්වෙන්නේ කැලේ බණ්ඩාර දෙවියන්ගේ උප්පත්ති කතාව පිළිබදව කියැවෙන කෝල්මුර කවි පන්තියයි.

වසන් නොව කවි කර
බසින් පවසම් තොර තුර
උතුන් දෙව් පින් සර
අසන් මේ කවි කැලේ බණ්ඩර 

පෙර සිට පැවත එන
පරසිඳු ලක්ගලය යන
විජය රජ පැමුණුන
කලෙහි සැම යක්සෙන් කපාලන 

යක් සෙනෙවි ජන පති
කැපෙමින් ගියා දැක නිති
ඔහු බිසව නන්දති
බිසව පැනලා ගොසින් හැංගෙති

යක් පෙදෙස හැරලා
රුක් ගල් හිමය සිටලා
කුසය බර වීලා
උපන් කුමරෙක් වීය එකලා

ගත්තිය සෝ ගිනි තනි වන මැද වෙති
අත්විය කුමරෙක් පෙරකම් පල දෙති
මත්විය යක් බිසවුන් ඇද වැටෙති
පත්විය සත් දින දී මරු නන්දති

දකිනා දිවි සිහ වග වැලහින්නේ
පැමිණා කිරි පොවමින් ඔහු යන්නේ
ලකුණා පෙර පින් ඇති බව දන්නේ
රැකුණා දිවි මෙම ලෙස කුමරුන්නේ

 
වෙර ඇති කුමරුන් දින දින වැඩෙනා
මෙර උසුලන මෙන් සවිබල ලැබුණා
බෙර පැළි ලෙස තිබු නිදන් පිපිරුණා
පෙර පින් ලෙස රන් ගබඩා ඇරුණා

සදා පුරය කරනෙමි මෙ කැලේ යා
කියා වැදුණි මහ සෙනඟ කැලේ යා
තදා සෙනඟ ගල් කරපු කැලේ යා
එදා පසිඳු විය දෙවියො කැලේ යා

බලේ සෙනඟ ගල් වැඩ කරමින් නේ
කැලේ කෝවිලක් කර ගනිමින් නේ
බලේ සෙනඟ මුදවා හරිමින් නේ
කැලේ එ බණ්ඩර දෙවියො වඩින්නේ 

මෙම කවි පන්තියේ එන කවි දෙකක් ආශ්‍රය කරගෙන දඬුබස්නාමානය ටෙලි නාට්‍ය නිර්මාණය කිරීමේ දී ජයන්ත චන්ද්‍රසිරි මහාතා විසින් එහි තේමා ගීතය රචනා කර ඇත..

දඬුබස්නාමානය තේමා ගීතය
දකිනා දිවි සිහ වග වැලහින්නේ
පැමිණා කිරි පොවමින් ඔහු යන්නේ
ලකුණා පෙර පින් ඇති බව දන්නේ
රැකුණා දිවි මෙම ලෙස කුමරුන්නේ

සදා පුරය කරනෙමි මෙ කැලේ යා
කියා වැදුණි මහ සෙනඟ කැලේ යා
තදා සෙනඟ ගල් කරපු කැලේ යා
එදා පසිඳු විය දෙවියො කැලේ යා

 

සංගීතය : ප්රේමසිරි කේමදාසයන් 

සටහන - චතුරංග ජයසුන්දර

උඩරට මැණිකේ 23

පෙර ලිපිය උඩරට මැණිකේ 22 

දියගල දියඇල්ල

            උඩරට මැණිකේ දුම්රියෙන් බදුල්ල බලා යන අපේ මේ  ගමනේ වටවල දුම්රිය ස්ථානයේ නැවතුන අපිට තවත් එක් වැදගත් ස්ථානයක් පිළිබදව කතාබහ කල යුතුමය. මන්ද සංචාරකයන් වන අපිට මෙම ස්ථනයද අත්හැරිය නොහැකි ස්ථානයකි. දියගල දියඇල්ල පිහිටා ඇත්තේ වටවල දුම්රිය ස්ථානය ආසන්නයේමය. දුම්රිය ස්ථානය අසළින් වැටී ඇති මාර්ගයේ කිලෝමීටරයක් පමණ ගියවිට හැටන් ගඟ හරහා වැටී ඇති පාලමක් හමුවේ. මේ පාලම පසුකර මද දුරක් ගිය විට මෙම දියඇල්ල හමුවේ. නමුත් අද වන විට දියඇල්ලට ඉහළින් බැම්මක් බැද කුඩා ජලවිදුලි බලාගාරයකට ජලය ලබා ගන්නා නිසා මෙම දියඇල්ල වියළි කාල වලදී දැකගත නොහැකිය. නමුත් වර්ෂාව පවතින කාල වලදී ඉතාමත් දර්ශනීය දියඇල්ලකි. මෙහි උස මීටර් 20 ක් පමණ වේ.

දියගල ඇල්ල ගුවනේ සිට

වැසි සමයේ දියගල ඇල්ල හරිම සුන්දරයි

දියඇල්ල හරස් කරමින් ඉදිකර ඇති වේල්ල

නැවතත් වටවල සිට ඉදිරියට යමු

            වටවල දුම්රිය ස්ථනයට සමුදී නැවතත් උඩරට මැණිකේ දුම්රියට නැගි අපි අපේ මීලග ගමනාන්තයට ගමන් කරමු. වටවල සිට ඉදිරියට දුම්රිය මාර්ගය වැටීඇත්තේ උඩරට සුපුරුසු තේ වතු සහ හරිතවර්ණ වන වදුලු සහිත කදු වැටි අතරින්ය. කොළඹ කොටුවෙන් පෙරවරු 5.55ට පිටත්වන පොඩිමැණිකේ දුම්රිය වටවලට ලගාවන්නේ පෙරවරු 10.47ටය. දුම්රිය ස්ථානයේ විනාඩික් නවත්වන දුම්රිය පෙරවරු 10.48ට නැවතත් ගමන් ආරම්භ කරනු ලැබේ. එමෙන්ම කොළඹ කොටුවෙන් පෙරවරු 08.30 ගමන් අරඹන උඩරට මැණිකේ දුම්රිය වටවලට ළගාවන්නේ පස්වරු 01.00 ට ය. දුම්රිය ස්ථානයේ විනාඩියක් පමණ නවත්වන දුම්රිය නැවතත් පව 01.01 ට ගමන් අරඹනු ලැබේ. අතිශය සුන්දර කදුවැටි අතරින් දුම්රිය ඉදිරියට ඇදෙන්නේ වටවල රකිෂිත ප්‍රදේශය හරහාය. ඉදිරියේ දී ඉහළ වටවල දුම්රිය ස්ථානයත්, සංචාරක ආකර්ශනය වඩාත් දිනාගත් රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානයත් හමුවේ. එයින් පසුව රොසැල්ල රක්ෂිත කලාපය හරහා ඇදෙන දුම්රිය, උඩරට දුම්රිය මාර්ගයේ හමුවෙන තවත් එක් සුවිශේෂී ස්ථානයකට පැමිණේ. එනම් රොසැල්ල S වංගුවයි.

වටවල දුම්රිය ස්ථානය

වටවල දුම්රිය ස්ථානය

රොසැල්ල S වංගුව (දිවිත්ව වංගුව ලෙසද හැදින්වේ)

            දුම්රිය මාර්ගය තැනීමේ දී නාවලපිටිය සිට පට්ට්පොල දක්වාම  1:44 ක අනුක්‍රමයක් සහිත සීග්‍ර නැග්මක් සහිතව මාර්ගය ඉදිකරීමට බ්‍රිතාන්‍ය ජතිකයින්ට සිදු විය. එමෙන්ම හමුවූ විවිධ භූගෝලීය භාදක නිසා විටින් විට දුම්රිය මාර්ගයේ ගමන් මග වෙනස් කරන්නටද සිදුවිය. එලෙස ගමන් මග වෙනස් කිරිමට සිදුවූ තවත් ස්ථානයකි ඉහළ වටවල සහ රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථාන අතර හමුවන මෙම දිවිත්ව වංගුව. ඉහළ වටවල දුම්රිය ස්ථානයේ සිට රොසැල්ල දෙසට කිලෝමීටර් 2.8ක් පමණ ගිය විට මෙම තියුණු වංගුව හමුවේ. මේ ප්‍රදේශයේ ඇති ළග ළග පිහිටි කදු දෙකක් නිසා කදු දෙක අතරින් දුම්රිය මාර්ගය ගමන් කරවීමට සිදුවීම නිසා මෙම තියුණු දිවිත්ව වංගුව නිර්මාණ කිරීමට සිදුවී තිබේ. මෙම වංගු දෙකම දම්වැල් 5 1/2 ක (දම්වැල් 1ක් යනු අඩි 66කි) අරයක් සහිතව නිර්මාණය කර තිබුණි. නමුත් මුලින්ම මෙහි පළමු වංගුව නිර්මාණය කර තිබුනේ වක්‍රයේ අරය දම්වැල් 4 ½ වන ලෙසය. එනමුත් වරක් සිදුවූ නායයාමක් නිසා මෙම වක්‍රයේ අරය දම්වැලේ 5 ½ දක්වා වැඩි කිරීමට සිදුවී තිබේ. මෙම වංගුවේ තරම කෙතරම්දැයි දුම්රියේ ගමන්කරන අපිටම දැකගත හැකිය. අපම පසුකරගෙන ආ දුම්රිය මාර්ගය එක් තැනකදී දුම්රියේ ව වම්පසින් දැකගත හැකි අතරම මෙම වංගු සහිත ස්ථානයට කිලෝමීටරයක් පමණ ඇතින් පිහිටා ඇති රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානය දුම්රියේ දකුණුපස කවුළුවෙන් දැකගත හැකිය.

රොසැල්ල S වංගුව

රොසැල්ල S වංගුව

රොසැල්ල S වංගුව අවට සුන්දරත්වය

රොසැල්ල S වංගුව අවට සුන්දරත්වය

රොසැල්ල S වංගුව අවට සුන්දරත්වය

උඩරට අසිරිය විදින විදේශීකයින්

රොසැල්ල S වංගුව අවට සුන්දරත්වය

රොසැල්ල S වංගුව අවට සුන්දරත්වය

     

    අපි ඉහතින් සදහන් කළ ද්විත්ව වංගුව පසුකරමින් දුම්රිය ඇදී යන්නේ රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානයටයි. රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානයේ ගොඩනැගිල්ලද වටවල දුම්රිය ස්ථනයේ පවතින ගොඩනැගිල්ල මෙන්ම දෙමහල් ගොඩනැගිල්ලකි. මනරම් කදුවැටි වලින් වටවී ඇති මෙම දුම්රිය ස්ථානයද සංචාරක ආකර්ශනය දිනාගෙන ඇත.

රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානය

රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානය

රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානය

රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානය

රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානය දෙසට ඇදෙන පොඩි මැණිකේ දුම්රිය

රොසැල්ල අවට සුන්දරත්වය

රොසැල්ලට ඇදෙන උඩරට මැණිකේ දුම්රිය

රොසැල්ල අවට සුන්දරත්වය

රොසැල්ල අවට සුන්දරත්වය

රොසැල්ල අවට සුන්දරත්වය

    රොසැල්ල දුම්රිය ස්ථානය පසු කරමින් ඉදිරියට ඇදෙන දුම්රියට තවත් සුවිශේෂී වංගුවක් හමුවේ. මෙම වංගුව හදුන්වා ඇත්තේ C වංගුව ලෙසිනි. එනම් එය C අක්ෂරයේ හැඩයට දිවෙන තනි වංගුවකි. ආසන්න වශයෙන් අඩි 300ක පමණ අරයක් සහිතව මෙම මංගුව ගමන් කරනු ලබන අතර වංගුව අතරමැදදි හමුවන කුඩා ඔය පහරවල් දෙකක් නිසා ඉදිකරන ලද පාලම් දෙකක්ද දැකිය හැකිය. මෙම ස්ථානයද පසු කරමින් අපගේ උඩරට මැණිකේ දුම්රිය ගමන් කරන්නේ හැටන් නගරය වෙතයි.

රොසැල්ල C වංගුව

රොසැල්ල C වංගුව

රොසැල්ල C වංගුව

වතු පාලක වරුන් නිසා නම ලැබුණ හැටන් නගරය.

          හැටන් නගරයට නම ලැබුන ආකාරය පිළිබදව එක් ජනප්‍රවාදයක් ඇත. නමුත් මෙය එතරම්ම පිළිගත හැකි නොවේ.

          සමනල අඩවියට යාබදව පිහිටි ප්‍රධානතම නගරයකි හැටන් නගරය. බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේ මෙම ප්‍රදේශයේ තේ වතු බහුලව තිබී ඇත. ඒ අතරින් වැඩි ප්‍රදේශයක පැතිරුණ එක් විශාල තේ වත්තක් තිබී ඇත. එම වත්තෙහි පාලකවරයා ඉතාමත් තද ගති පැවතුම් ඇත්තෙකි. එම නිසාම ඔහුගේ සුදු පැහැති තොප්පිය ගස් අතරින් දිස් වෙත්ම කම්කරුවන් ඉතාමත් යුහුසුළුව තම කාර්යයන්හි නිරත වන්නට පුරුදු විය. තමාගේ තොප්පිය යාන්තමින් දිස්වත්ම කම්කරුවක් ඉතාමත් හොදින් වැඩකරන බව තේරුම් ගත් වතු පාලක වරයා කන්ද මුදුනෙහි පිහිටි බංගලාව අසළ තිබූ පදුරක් මතින් තම තොප්පිය පහළට පෙනෙනසේ තබා ගමන්ගේ කටයුතු සිදු කරගැනිමට පටන් ගත්තේය. කන්ද මුදුනෙන් පාලක වරයාගේ තොප්පිය දිස් වන නිසා කම්කරුවන් පාලකවරයා තමන් දෙස බලා සිටිනවා යැයි සිත උනන්න්දුවෙන් තම කාරයය කරගෙන ගොස් ඇත. පසුව මෙම තොප්පිය පදුරමත තබන කතාව අනෙක් බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයින් අතරටද දොගොස් තොප්පිය පදුර උඩ තැබීම නොහොත් Hat On ලෙස මෙම ක්‍රියාව ප්‍රචලිතවී ඇත. මෙය නිතර නිතර භාවිතා වීම නිසා පසුකාලීනව මෙම වත්ත සහිත ප්‍රදේශයට Hatton යන්නෙන් හැදී අවුත් අද වන විට හැටන් යනුවෙන් භාවිතා වන බව ජනප්‍රවාද වල සදහන් වේ. මේ බව මහින්ද කුමාර දළුපොත මහතාගේ ‘ගම් වලට නම හැදුන හැටි’ නැමති පොතේද සදහන් වේ.

හැටන් සුන්දරත්වය

හැටන් සුන්දරත්වය

හැටන් නගරය

    නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික්කයට අයත් හැටන් නගරය පාලනය වන්නේ හැටන්-දික්ඔය නගරසභාව මගිනි. හැටන් යනු උඩරට තේ කර්මාන්තයේ කේන්ද්‍රස්ථානය බදු වූ නගරයකි. තේ කර්මාන්තය නිසාම අතිශය කාර්ය බහුල නගරයක් වන හැටන් මස්කෙළිය, තලවාකැලේ, බගවන්තලාව සහ දික්ඔය වැනි උඩරට තේ වගාව පහුලව සිදුවන කලාප වල කේන්ද්‍රස්ථානය වන බැවින් එය ලංකාවේ තේ අගනුවර ලෙසද හැදින්වේ.

          මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1271ක් පමණ උසකින් පිහිටා ඇති හැටන් නගරයේ බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේ මුල් අවධියේ කෝපි වගා කළ අතර පසුකාලීනව තේ වගාව සදහා යොමුවී ඇත. හැටන් යන නම ස්කොට්ලන්තයේ Aberdeenshire ප්‍රාන්තයේ පිහිටි Hatton නැමති ගමෙහි නාමයේ හුරුවට නිර්මාණය වූවකි යැයි සැලකේ. හැටන්හි පිහිටි තේ වතු ගණනාවත් ද ස්කොට්ලන්තයේ පිහිටා ඇති ගම්මාන වල නම් වලින් නම් කර ඇත.

          ඉතාමත් සුන්දර කදුකර ප්‍රදේශයක මැදිව ඇති මෙම නගරය සානුවක පිහිටා ඇත. එය හැටන් සානුව යනුවෙන් හදුන්වයි. හැටන් නගරයේ දේශගුණය මධ්‍යාම කදුකරයේ අනෙක් නගර වලට සාපේක්ෂව තරමක් උණුසුම් ස්වභාවයක් ගනී. එමෙන්ම තෙත් සහිත පරිසරයක් සහ වලාකුළු වලින් බරවූ අහසක් බොහෝදුරට දැකිය හැකිය. සාමාන්‍යෙයන් උෂ්ණත්වය ෆැරන්හයිට් 55  සිට 80 දක්වා වෙනස් වන අතර කලාතුරකින් ෆැරන්හයිට් 50 සිට 86 දක්වා වෙනස් වේ. සංචාරක කටයුතු සදහා හැටන් වෙත යාමට හොදම කාලය වන්නේ ජනවාරි මස මැද සිට අප්‍රෙල් මුල දක්වා වේ.

ස්කොට්ලන්තයේ Aberdeenshire ප්‍රාන්තයේ පිහිටි Hatton නැමති ගම්මානය

අතීතයේ Hatton city mill අද අවන්හලකි

හැටන් දුම්රිය ස්ථානය

          හැටන් දුම්රිය ස්ථානය ඉදිකිරීම් ආරම්භ වන්නේ වර්ෂ 1880 අගොස්තු මස 03 වන දින ඇරඹි උඩරට දුම්රිය මාර්ගය නාවලපිටිය සිට නානුඔය දක්වා දීර්ඝ කිරිමේ අදියරට සමගාමීවය. හැටන් දුම්රිය ස්ථානය විවෘත කර ඇත්තේ 1884 ජූනි මස 04 වන දිනය. හැටන් දුම්රිය ස්ථානයේ විශාල බඩු ගබඩාවක්, පැරණි දොඹකර දෙකක්, පැරණි මගී ගුවන් පාලම් දෙකක් සහ ගල්අගුරු එන්ජින් වලට ජලය ලබාගත් ජලස්ථම්භයක්ද දැකගත හැකිය. පැරණි බ්‍රිතානය වස්තු විද්‍යාවට අනුකූලව ඉදිකර ඇති හැටන් දුම්රිය ධාවනාගාරය ඉදිකර ඇත්තේ 19 වන සියවසේ අග භාගයේදීය.

          හැටන් දුම්රිය ස්ථානය වසරේ මාස 6ක් පමණ ඉතාමත් කාර්යබහුල වේ. ඒ සිරිපා වන්දනාකරවන් නිසාය. වසරේ දෙසැම්බර් මාසයේ පසළොස්වක පොහොය දිනයෙන් ආරම්භ වන සිරිපා වන්දනා සමය අවසන් වන්නේ ඊළග වසරේ වෙසක් පොහොයෙන් පසුවය. දිවයිනේ බොහෝ ප්‍රදේශ වලින් වන්දනාකරුවන් දුම්රියෙන් හැටන් දුම්රිය ස්ථානය වෙත පැමිණෙන නිසා මෙම සමයේ දුම්රිය දෙපාර්ථමේන්තුවත් ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩලයත් එක්ව ඒකාබද්ධ සේවයක් ලෙසින් වන්දනා කරුවන් දිවයිනේ විවිධ ප්‍රදේශ වලින් දුම්රියෙන් හැටන් දුම්රිය ස්ථානය වෙතත් එතැන් සිට ලංගම බස් රථ වලින් නල්ලතන්නිය දක්වාත් ප්‍රවාහන සේවා සිදු කරගෙන යනු ලබයි.

හැටන් දුම්රිය ස්ථානය

හැටන් දුම්රිය ස්ථානය

හැටන් දුම්රිය ස්ථානයේ ඇති අතීතයේදී දුම්රියට භානඩ පැටවීම සදහා භාවිතා කල දොඹකරය

හැටන දෙසින් පෙනෙන සිරීපාදය

රොසැල්ල සිට හඑැටන් දෙසට සිව යන දුම්රිය මාර්ගය ඇතීන් දිස්වේ

හැටන් නගරය ආසන්නයේදී හමුවන දුම්රිය පාලම

හැටන් දුම්රිය ස්ථානයේ ඇති පැරණි මගී පාලම

හැටන් දුම්රිය ස්ථානය

    කොළඹ කොටුවේ සිට බදුල්ල බලා ධාවනය වන උඩරට මැණිකේ, පොඩි මැණිකේ ආදී දුම්රිය සහ දුම්රිය දේපාර්ථමේන්තුවෙන්  විටින් විට එක් කරන අතිරේක දුම්රිය වලින්ද සිරිපා වන්දනාව සදහා බැතිමතුන් ගමන් කරනු ලබයි. පුත්තලම මාර්ගයේ ගමන් ගන්නා මගීන්ට එම මාර්යේ පැමිණෙන දුම්රියක පැමිණ රාගම දුම්රිය ස්ථානයෙන්ද, අනුරාධපුර මාර්ගයේ පැමිණෙන මගීන්ට එම මාර්ගයේ පැමිණෙන දුම්රියක පැමිණ පොල්ගහවෙල දුම්රිය ස්ථානයෙන්ද හැටන් බලා ධාවනය වන දුම්රියකට ගොඩවීමට අවස්ථාව ලැබේ. පොඩි මැණිකේ දුම්රිය රාගම දුම්රිය ස්ථානයට පෙ.ව 06.16ට ලඟා වන අතර පෙ.ව 06.17ට ගමන් අරඹනු ලැබේ. එමෙන්ම උඩරට මැණිකේ දුම්රිය පෙ.ව 08.51ට රාගම දුම්රිය ස්ථානයට ලගා වන අතර පෙ.ව 08.52 ට ගමන් ආරම්භ කරනු ලබයි. පොඩි මැණිකේ දුම්රිය පෙ.ව 07.16ට පොල්ගහවෙල දුම්රිය ස්ථානයට ලගා වන අතර පෙ.ව 07.18ට ගමන් අරඹනු ලැබේ. උඩරට මැණිකේ දුම්රිය පෙ.ව 09.48ට පොල්ගහවෙලට ලගා වන අතර පෙ.ව 09.50ට ගමන් අරඹනු ලැබේ.

 

ඉතිරිය මීලග කොටසින්

සටහන

චතුරංග ජයසුන්දර