උඩරට මැණිකේ 13

 

පෙර ලිපිය උඩරට මැණිකේ 12

උඩරට මැණිකේ සුන්දර දුම්රිය චාරිකාවේ කොළඹ කොටුවේ සිට රඹුක්කන දක්වා අපි මෙතෙක් පැමිණි ගමනට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් අත්දැකීමක් ලබා ගැනීමට මෙතැන් සිට ඉදිරියට යන අපට ඉඩකඩ ලැබේ. උඩරට ගමනේ සුන්දරම කොටස ආරම්භ වන්නේ රඹුක්කන දුම්රිය ස්ථානයෙන් පසුවය. රඹුක්කන දුම්රිය ස්ථානයෙන් ඉදිරියට ඉතාමත්ම මනස්කාන්ත මෙන්ම රසාලිප්ත දර්ශන රැසක් අප නෙත ගැටෙනවා නොඅනුමානය. ලංකා දුම්රිය ඉතිහාසයේ ඉතාමත් වැදගත් කාරණා රැකට සම්බන්ධ වන රඹුක්කන දුම්රිය ස්ථානය පසු කරමින් අද අපි තවත් ඉදිරියට ගමන් කරමු.

රඹුක්කන සිට ඉදිරි මා ර්ගය

රඹුක්කන සිට සිට ඉදිරි ගමන පිළිබදව තවත් වැදගත් යමක් පැවසිය යුතුය. එනම් බදුල්ල රාත්‍රි තැපැල් දුම්රිය ගමනයි. බදුල්ල රාත්‍රි තැපැල් දුම්රිය සාමාන්‍යෙයන් මැදිරි 10කට වඩා වැඩි සංඛ්‍යාවක් සම්බන්ධ කර ඇති දුම්රියකි. එම නිසාම කොළඹ සිට එම මැදිරි ඇදගෙන පැමිණෙන M6 ජර්මානු දැවැන්තයාට රඹුක්කන සිට ඉදිරියට ඇති සීඝ්‍ර නැග්ම තනිවම නැගීමට අපහසුය. මේ නිසා රාත්‍රි තැපැල් දුම්රිය පැමිණෙන තුරු සූදානම් කර තිබෙන තවත් දුම්රිය එනිජිමක් මෙම දුම්රියේ පිටුපසින් අවසන් මැදිරියට සම්බන්ධ කරනු ලබයි. බොහෝ විට මෙම එන්ජිම M5 පන්තියේ ජපන් සගයෙකු හෝ W3 වර්ගයේ ජර්මානු සගයෙකු වේ.  එම දුම්රිය එන්ජිම මගින් ඉදිරියේ ඇති දුම්රියට කන්ද තරනය කිරීමට සහයක් ලබා දෙයි. මෙම කොටසේ දී දුම්රිය වේගය පැයට කිලෝමීටර් 20ක් තරම් වූ මන්දගාමී ගමනක යෙදෙයි. මෙසේ සම්බන්ධ කරන දුම්රිය කඩුගන්නාව දුම්රිය ස්ථානයේ දී ඉවත් කරනු ලබයි. පසුව එය බදුල්ලේ සිට කොළඹ කොටුව දක්වා පැමිණෙන රාත්‍රි තැපැල් දුම්රියට සම්බන්ධකර මෙම සීඝ්‍ර පල්ලම් බැසීමට සහය වීම සදහා සූදානම් කර තබයි.

රාත්‍රි තැපැල් දුම්රිය රඹුක්කන දුම්රිය ස්ථානයට පැමිණීම

රාත්‍රි තැපැල් දුම්රිය පැමිණෙන තුරු සූදානමින් සිටින M5 ජපන් මිතුරා

අමතර එන්ජිම රාත්‍රි තැපැල් දුම්රියට පසුපසින් සම්බන්ධ කිරීම

රඹුක්කනින් ඉදිරියට ගමන් ආරම්භ කිරීම

රඹුක්කන සිට ඉදිරියට දුම්රිය මාර්ගය ඉහළ කෝට්ටේ දක්වා ගමන් කරන විට ඉතාමත් සීඝ්‍ර නැග්මක ගමන් කරයි. මෙතැනින් ඉදිරියට ඉතාමත් ප්‍රපාතාකාර බෑවුම් සහ දුම්රිය උමන්, මෙන්ම ගැඹුරු හෙල් සහිත පාලම්ද බොහෝ විට හමු වේ. එම නිසාම මෙම ගමන ඉතාමත්ම විනෝදකාමී මෙන්ම ත්‍රාසජනක ගමනක් බවට පත්වේ. එම නිසාම උඩරට මැණිකේ දුම්රිය සම්බන්ධ කරගෙන ලියවුන ගීත බොහොමයක් මතකයට නැගේ..

“උඩරට කඳුකරයේ
ගමනක් යන කලයේ
දුම්රිය උඩරට මැණිකේ
ස්වර්ණා හමුවූයේ”

******************

“ලස්සන තාලෙට තිස්සෙම ගැස්සෙන යනවිට ගමන අගේ
ලිස්සන පීල්ලෙ කැරකෙන රෝදේ දුටුවම පුදුම නැගේ
 
මැණිකෙල බල බල නුවරට යන කල සුන්දර සිහින මැවේ
තේ වතු පොල් වතු ඈතින් කඳු පෙළ සැනසිලි සිසිල ගෙනේ
 
උතුරට දකුනට යන එන හැමවිට සිරි දෙව්දූ හමුවේ
පෙම් සිත් හමුවන තොරතුරු කියවෙන දිව යන තිප්පල වේ
 
උඩරට මැණිකේට පට කුඩ දෙක දෙක අරගෙන ගිය ගමනයි
රජවරු මැතිවරු මංගල නැකතට කැඳවා ගිය ගමනයි”
 
*******************
රඹුක්කන දුම්රිය ස්ථානයත් ඉදිරියේ දී හමුවන ඉහළ කෝට්ටේ දුම්රිය ස්ථනයත් අතර අඩි 800කට ආසන්න නැග්මක් පවතී. මෙම නැග්ම සිදුවි ඇත්තේ ආසන්න වශයෙන් දුම්රිය මාර්ගය අඩි 45 ක් ඉදිරියට ගමන් කරන විට එක් අඩියක් පමණ ඉහළට එසවෙන ලෙසයි. එනම් 1:45 අනුපාතයටයි. මෙම ගමනේදී රඹුක්කනට පසුව මීලගට හමුවන දුම්රිය ස්ථානය කඩිගමුව දුම්රිය ස්ථානයයි. රඹුක්කන පසු කරමින් කදුගැට අතරින් දිවෙන තරමක් කැලෑබද ප්‍රදේශයක කිලෝමීටර් 4ක්පමණ ගමන් කල විට ළග ළග පිහිටි දිගින් අඩු අංක 02,03 බිංගෙවල් හමු වේ. ඒතැන් සිට තවත් මද දුරක් ගිය විට තරමක දිගින් යුතු අංක 04 බිංගෙය හමුවේ. එමන්ම කඩිගමුව දුම්රිය ස්ථානයට තරමක් මෙපිටින් රඹුක්කන මාවනැල්ල මාර්ගයේ දුම්රිය මාර්ගය හරහා දුම්රිය මාර්ගයට යටින් ගමන් කරන උමගක්ද දක්නට ලැබේ. මේ ප්‍රදේශයේ දී දුම්රිය මාර්ගය කෙමෙන් කෙමෙන් කදුකර ප්‍රදේශයට ඇතුල් වේ.

අංක 02 දරන උමග

අංක 02 උමග රාත්‍රි තැපැල් දුම්රියට දිස්වෙන අයුරු

අංක 03 දරන උමග

කදුවැටි කපාගෙන ඉදිරියට ඇදෙන දුම්රිය මාර්ගය

කඩිගමුව දුම්රිය ස්ථානය අවට

රඹුක්කනින් පසුව සුන්දර ඉසව් කරා අපව රැගෙන යන අයුරු

කඩිගමවු දුම්රිය ස්ථානයේ දී රාත්‍රි තැපැල් දුම්රියේ ටැබ්ලටය ලබා ගනිමින්

අංක 04 දරන උමග

කඩිගමුව උමග

කඩිගමුවෙන් පසුව යටිවැල්දෙණිය සහ ගංගොඩ දුම්රිය ස්ථාන හමුවේ. යටිවැල්දෙණිය සහ ගංගොඩ දුම්රිය ස්ථාන අතරදී අංක 05 දරන බිංගෙය හමුවේ. එය ආසන්න වශයෙන් දිගින් අඩි 700ක් පමණ වේ. ගංගොඩ පසුවූ විට දුම්රිය මග දෙපස සුන්දරත්වය තවත් වැඩිවේ. ඉදිරියේදී වම් පසින් විශාල අලගල්ල කන්ද දිස් වේ. එතැන් සිට දුම්රිය මාර්ගය දිව යන්නේ අලගල්ල පර්වතය ඇතුලට කපාගෙන ගොස් නෙරුවක් සාදාගෙන ඒ මත ඉදිකල දුම්රිය මාර්ගයයි. එම නිසාම මෙතැන් සිට වම් පසින් මහා විශාල තාප්පයක් බදු කපා සකස් කල අලගල්ල පර්වතයත් දකුණු පසින් මහා ප්‍රපාතාකාර බෑවුමකුත් දිස් වේ. එම බෑවුමෙන් ඈත දෙස බැලූ විට අපිට දිස් වන්නේ උතුවන්කන්ද සහ බතලේතල කන්දයි.

අංක 05 දරන උමග

ගංගොඩ දුම්රිය ස්ථානය

ගංගොඩ දුම්රිය ස්ථානය රාත්‍රි තැපැල් දුම්රියේ දී

අලගල්ල පර්වත මායිමෙන් ඉදිරියේ සුන්දරත්වය

අලගල්ල පර්වත මායිමෙන් ඉදිරියේ සුන්දරත්වය

අලගල්ල පර්වත මායිමෙන් ඉදිරියේ සුන්දරත්වය

ගංගොඩ දුම්රිය ස්ථානය පසුවූ විට ඉතාමත් සුවිශේෂී බිංගෙයක් හමු වේ. එනම් අංක 5A ලෙස නම් කර ඇති මියන්ගල්ල උමගයි. එය වර්ථමානය වන විට ලංකාවේ දුම්රිය උමන් අතරින් දිගින් තුන්වන ස්ථානය ගන්නා බිංගෙය බවට පත්වී ඇත. උඩරට මාර්ගයේ හමුවන අවසාන දුම්රිය උමග අංක 43 ලෙස නම්  කර තිබුනද මියන්ගල්ල බිංගෙය  අංක 5A ලෙස නම් කර ඇති බැවින් සහ ඉදිරියේදී හමුවන මෙලෙසම නම් කළ අංක 9A උමගත් නිසා සමස්ථ උමං ගණන 45 බවට පත්වේ.

මෙකී මියන්ගල්ල උමග ඉදි කිරීමත් එහි ඉතිහාසයත් පිළිබදව අපූරු කතාවක් අපට ඉතිහාසය අධ්‍යයනය කිරීමේ දී හමුවේ. 

ආච්චිට හාල් ගැරූ මියන්ගල්ල

ගංගොඩ දුම්රිය ස්ථානය පිහිටි ප්‍රදේශයේ සිට ඉදිරියට දුම්රිය මග ඉදිකරන බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන්ට ඉන් පසුව හමු වූයේ අලගල්ල පර්වතයයි. ඔවුන් එම පර්වතය  පසෙකින් කැපුමක් යොදා නෙරුවක් සාදාගෙන ඉදිරියට මාර්ගය සදා නිම කරගෙන ගොස් තිබේ. නමුත් මෙ මාර්ගයේ දකුණු පසින් පහිටන්නේ මහා භයානක ප්‍රපාතාකාර බෑවුමකි. ඒ අතරම ඔවුනට මෙම කොටසේ දී තවත් බාධකයකට මුහුණ දෙන්නට සිදු විය. එනම් මෙම කොට අතරතුරදී අලගල්ල කදු මුදුනේසිට දුම්රිය මාර්ගය හරහා ගමන් කරන මියන් ඇල්ල නමින් හදුන්වූ දිය ඇල්ල පිහිටීමයි. අලගල්ල කදු වැටියෙන් ආරම්භ වන දිය පහරකින් ආරම්භ වන මියන් ඇල්ල නිර්මාණය කරන මෙම කුඩා ඔය වලගොඩ ඔයයි. පහළ ගම් කීපයක් ඔස්සේ ගලා බසින මෙම ඔය පසුව මා ඔයට එක්වේ. වර්ෂා කාලයේදී විශාල ජල ප්‍රවාහයක් මෙම දිය ඇල්ලෙන් පහළට වැටී දුම්රිය මාර්ගය තැනීමට නියමිත ප්‍රදේශය හරහා ගලා බසින නිසා එය විශාල අභියෝගයක් විය.

මේ හේතුව නිසා ඔවුන් මුලින්ම දියඇල්ල ආරම්භ වන ස්ථානයට බොහෝ ඉහළින් ජලපහර හරස් කොට දෙකට බෙදා පහළට වැටෙන්නට සලස්වා ඇත. එමගින් එක් වර එක් ස්ථානයකින් විශාල පල ප්‍රවහායක් පහළට කඩා හැලීම පාලනය කරගෙන ඇත. පසුව එම ජලය ගලා බසින ස්ථාන දෙකේදී පර්වතය ඇතුළට හාරා ජලපහර දුම්රිය මාර්ගයට වැටීම වළක්වාගෙන ඇත. පසුව එම ජල පහර දුම්රිය මාර්ගයට පහළින් යන ලෙස බෝක්කුවක් ඉදිකර ඒ මතින් දුම්රිය මාර්ගය තනා ඇත. මෙම දිය ඇල්ල මුලදී ‘මියන් ඇල්ල’ ලෙස හැදින්වුවද බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේ උච්චාරන අපහසුතා නිසා එය ‘මියන්ගල්ල’ බවට පත්වී ඇත. එම නිසා මෙම මාර්ගය ඉදිකල දුර්ගය ‘මියන්ගල්ල දුර්ගය’ (Meengalla Pass)   ලෙස හදුන්වා ඇත.

අලගල්ල පර්වතදේ දී කන්ද තුළින් ගමන් නොකර පැති මාර්ගයක් තනා මාර්ගය සැදුවද මේ ඔස්සේ දුම්රිය ගමන් කරවීමේ දී විවිධ කරදර බාධක ඇති විය. අධික වර්ෂාව පවතින විට මේ ආශ්‍රිතව බොහෝ නාය යෑම් සිදුවී ඇති අතර දුම්රිය මාර්ගයට ගල් කුට්ටි කඩා වැටීම්ද නිරන්තරයෙන් සිදුවී ඇත. අධික වර්ෂාවත් සමගම වැඩි වන මියන් ඇල්ලේ ජල පහර ප්‍රමාණයෙන් විශාල වී දුම්රිය මාර්ගයට පතිත වන්නට පටන්ගෙන ඇත. මේ නිසා දුම්රිය මාර්ගය සේදී යාමේ අවදානමට ලක්වී ඇත.

 

අච්චිට හාල් ගැරූ කතාව සිදුවන්නේද දුම්රිය මාර්ගය මෙවන් අවධානමකට ලකිවී තිබූ සමයේ දීය.  එනම් වර්ෂ 1897දී කොළඹ සිට නානු ඔය බලා ධාවනය වූ රාත්‍රි තැපැල් දුම්රිය මහා ඛේදවාචකයන් සිනිටුහන් කරමින් මෙම ප්‍රපාතයෙන් පහළට පෙරලී විනාශ වී ඇත. එම නිසා 1906 දී අඩි 1364ක් දිගකින් යුතුව මියන්ගල්ල දුම්රිය උමග ඉදිකර දුමරිය මාර්ගය මහනුවර දක්වා උමග තුළින් ගමන් කරවා ඇත. මෙම බිංගෙය නිර්මාණය කර ඇති කළුගල ඉතාමත්ම ශක්තිමත් පාෂාණයකි. එම නිසාම මෙම උමග දෙපසින්ම කැණිම් කර ඇත. අර්ධ කවාකාර වංගුවක් සහිතව මෙම බිංගෙය නිර්මාණය කර ඇත. මේ තුළින් දුම්රියකට ගමන්කිරීමට විනාඩියක පමණ කාලයක් ගත වන අතර පයින් ගමන් කරන්නෙකුට විනාඩි හතරක පහක පමණ කාලයක් ගතවේ. මෙම උමග තැනීමේ දී උමගට පිරිසිදු වාතාශ්‍රය ලබා ගැනීමටත් ඇතුලත එකතු වන ගල් කැබලි ඉවත් කිරීමටත් උමග මධ්‍යෙයන් එලියට කුහරයක් තනා ඇත. එය අවසන් වනනේ මියන් ඇල්ල පහලට ඇදහැලෙන තැනට පිටුපසිනි. අධික වර්ෂා සමයක දුම්රිය උමග තුළින් ගොස් මෙම සිදුරට ඇතුළු වී මියන් ඇල්ල පහළට කඩා හැලෙන අයුරු බලා සිටීමට අපූරු දර්ශනයකි.

ඉහත කී පෙරලුන දුම්රිය පිළිබදව ගැමියන් අතර අපූරු ජනප්‍රවාදයක් පවතී. මෙහි පෙරලී ගිය දුම්රියේ ප්‍රරවාහනය කර ඇත්තේ හාල්ය. ගමේ සිටි ආච්චිලා විසින් මෙම සහල් එක්රස් කර ඇත. නමුත් මෙම හාල් වලට වැලි කලවම් වි තිබුන නිසා ඒවා ගරන්නට සිදුවී ඇත. ගමේ තරුණ පිරිස්ද ආච්චිලාගේ උදව්වට පැමිණ ඇත. ඒ යන එන ගමනේ දී තවත් කෙනෙකු හමු වුව හොත් ඔවුන් පවසා ඇත්තේ “ආච්චිට හාල් ගරන්න යනවා” යනුවෙනි. එම ප්‍රකාශය අද දක්වාම ජන වහරේ පවතී.

මියන්ගල්ල දුර්ග මාර්ගය එකල

මියන්ගල්ල දුර්ග මාර්ගය එකල

මියන්ගල්ල දුර්ග මාර්ගය එකල

මියන්ගල්ල දුර්ග මාර්ගය එකල

දුම්රිය මාර්ගයට ඉහළින් තිබූ ගල් කුට්ටි දුම්රිය මාර්ගය වෙත කඩා වැටී ඇති අයුරු

මියන් ඇල්ල දිය ඇල්ල

මියන්ගල්ල උමග ඉහළ කෝට්ටේ දුම්රිය ස්ථනය දෙසින්

අංක 05A මියන්ගල්ල උමග

මියන්ගල්ල උමග සිට දිය ඇල්ල දෙට ඇති විවරය ඇතුළතින්

මියන්ගල්ල උමගෙන් ඉදිරියට ඇදෙන උඩරට මැණිකේ (බලවේග කට්ටල දුම්රිය භාවිතයට පෙර)

මියන්ගල්ල මාර්ගයේ අතහැර දැමූ කොටස අද දිස්වන අයුරු

මෙම ප්‍රදේශදී උඩරට අන්‍යතාවය කියාපාන හෙල්මළු කුඹුරු අපිට දැකගත හැකි වේ. දුම්රිය මාර්ගයට පහළින් පෙනෙන එම දර්ශනය මනස්කාන්තය. මේ ප්‍රදේශයේදී මන්දගමීව ගමන් කරන දුම්රිය මේ අවට පරිසරයේ සුන්දරත්වය හිතේ හැටියට විදගැනීමට ඉඩහසර සලසයි. ඈතින් පෙනෙන මීදුම් සළුව පොරවාගත් කදුවැටිත් කදුකරයේ මද පවනත් අවටින් ඇසෙන කුරුළු ගීත නාදයත් මනසට ඉතාමත් චමත්කාරජනක බවක් එක්කරයි. මේ ප්‍රදේශයේදී අපි කලින් සදහන් කල උතුවන්කන්දත්, බතලේගල කන්දත් විටින් විට දිස්වේ. 

 

උඩරට හෙල්මළු කුඹුරු

මියන්ගල්ල දුම්රිය උමග පසුකරන අපට ඉන් පසුව හමුවන්නේ ඉහළ කෝටේ දුම්රිය ස්ථානයයි. එය කොළඹ කොටුවේ සිට කිලෝමීටර් 96.74 ක දුරකින් සහ මුහුදු මට්ට්මේ සිට මීටර් 322.17ක උසින් පිහිටයි. එය කොළඹ කොටුවේ සිට හමු වන 43 වන දුම්රිය ස්ථානනයි. මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ ගොඩනැගිල්ලක් සහිත මෙම දුම්රිය ස්ථානය මුල් අවධියේ ගලගල්ල නමින් හදුන්වා ඇත. අලගල්ල පර්වතය අසල පිහිටා තිබීම එයට හේතු වන්නට ඇත. ඉහළ කෝට්ටේ දුම්රිය ස්ථානයට මදක් ඔබ්බෙන් තවත් ගොඩනැගිල්ලක් දැකිය හැක.  ඉංග්‍රීසි යුගයේ ඉදිකර ඇති මෙම ගොඩනැගිල්ල එවකට දුම්රිය මග ඉදිකල කොන්ත්‍රාත් කරුගේ නිල නිවස හැටියටත් පසුව දුම්රිය නිල නිවාසයක් හැටියටත් භාවිතා කර ඇත. වසර සියයකටත් වඩා පැරණි මෙම ගොඩනැගිල්ල අද දක්වාම සංරක්ෂණය කර පවතී.

ඉහළ කෝට්ටේ දුම්රිය ස්ථානය

 

රාත්‍රි තැපැල් දුම්රිය ඉහළ කෝට්ටේ දුම්රිය ස්ථානය වෙත ළගා වෙමන්

ඉහළ කෝට්ටේ පසුකර යන රාත්‍රි තැපැල් දුම්රිය

ඉහළ කෝට්ටේ දුම්රිය ස්ථානය ආසන්නයේ ඇති ඉපැරණි ගොඩනැගිල්ල

මීලග කොටසින් ඉහළ කෝට්ටේ සිට උතුවන්කන්දටත් බතලේගලටත් යමු.

 

සටහන

චතුරංග ජයසුන්දර