සිරිකුසා සිසිලියා... මං ඉතාලියේ තනි වුනා...

සිරිකුසා සිසිලියා... මං ඉතාලියේ තනි වුනා...

 

එට්නා ගිනිකන්ද

 ඉතාලි ගැනම මේ ටිකේ කතා වෙන හන්දම ධනපාල උඩවත්ත මහත්තයාගෙ ඉතාලි කතාව ගැන පොඩි දේවල් ටිකක් ලියන්න හිතුන. මම ඉතාලියට ගිහින් නැතත් ඉතාලි ඉන්න අය සහ ගූගල් දෙවියන්ට පින් සිද්ධ වෙන්න හොයාගත්ත දේවල් තමයි මේ හැම දෙයක්ම. 

මේ සින්දුවදැන් ජනප්‍රියම ගීතයක් වෙලා තියන හන්ද පද ටික මතක් කරන්නත් දෙයක් නැහැ. ඒත් කතාවෙ පහසුවට අපි කොටස් ටික වෙන වෙනම ගන්නව. 

සිරකුසා සිසිලියා දූපතේ කතානියා...
ජෙනෝවා මෙසීනා ඔබට මා රැවටුනා...
වෙරෝනා මරීනා කර්මෙලා තෙරේසා..
ප්‍රොන්තෝ මං ඉතාලියේ තනිඋනා...
කෝමේ මං ඉතාලියේ තනි උනා...

සිරිකුසා සිසිලායා දූපතේ කතානියා කියන පද ටික ගත්තම මෙතනින් සිරිකුසා (Syracuse) කියන්නෙත් නගරයක් කතානියා (Catania) කියන්නෙත් නගරයක්. මේ නගර දෙකම පිහිටලා තියෙන්නෙ සිසිලියා (Sicilia) කියන දූපතේ.

සිසිලියා (Sicilia)

 

සිරිකුසා (Syracuse)

 

කතානියා (Catania)

 මේ සින්දුවේ තියන එට්නා (Etna) කියන ගිනිකන්ද පිහිටලා තියෙන්නෙ මේ කියන සිසිලයා දූපතේම කතානියා කියන නගරයට බොහොම කිට්ටුවෙන්. ඒ කියන්නෙ කතානියා තියෙන්නෙ සිසිලියා දූපතේ නැගෙනහිර කෙලවරට වෙන්න. මේ ගිනිකන්ද තියෙන්නෙ කතානියා වලට උතුරින්. මේ කතානියා වලට පෙනෙන ගිනිකන්දෙ දර්ශනය බොහොම සුන්දරයි. රෑට මල් වෙඩි වගේ පේනව.( ගිණිකන්ද මුදුනෙ Google str‍eet view බලන්න මෙතනින් යන්න)  ඒත් මේ සුන්දරත්වය ඇතුලෙ තියන භයානක කම දන්නෙ මේ ගිනිකන්ද විදාරණය වුන වෙලාවල් වල ඒකට මුහුණ දුන්න අයම විතරයි. මොකද මේ අස්සෙ හැංගිච්ච කදුළු කතාවල් බොහොමයක් තියනව. එතකොට ඔය සිරිකුසා කියන්නෙ අපි කවුරුත් දන්න ආකිමිඩිස්ගෙ උපන් ගම. ජෙනෝවා (Genoa) කියන්නෙත් නගරයක්. මේක තියෙන්නෙ ඉතාලි සිතියම ගත්තොත් ඉතාලියයි ස්පාඤ්ඤයයි අතරේ අර බොක්ක වගේ තියන හරියේ මැද්දටම වෙන්න මුහුද අයිනෙ තියන නගරයක්. 

 

ජෙනෝවා (Genoa)

 ඒ වගේම තමයි මෙසීනා(messina) කියන්නෙත් සිසිලියා දූපතේම තියන නගරයක්. සිසිලියා දූපතේ එක් වරායක් පිහිටලා තියෙන්නතේ මෙසීනා වල.

මෙසීනා(messina)

 වෙරෝනා(vorona) කියන්නෙත් නගරයක්. ඒක පිහිටලා තියෙන්නෙ ඔය  මිලාන්(Milan) සහ වැනීසිය(venice) කියන නගර ගත්තම ඒ මැද්දට වෙන්න වගේ.

 

වෙරෝනා(vorona)

 මරීනා, කර්මෙලා, තෙරේසා කියන වචන ගත්තම මේ නම් වලින් ඉතාලියේ සාන්තුවරියන් හිටිය කියල තමයි කියවෙන්නෙ. තව වචනයක් තියනවනෙ ප්‍රොන්තො (pronto) මේ වචනය ඉතාලි භාෂාවෙන් ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය කලාම(ගූගල් දෙයිය තමයි කරල දුන්නෙ...) අපිට ලැබෙන වචනය තමයි ready කියන එක. ඒ වගේමයි එයාල ඔය දුරකතන සංවාද වලදි භාවිතා කරනව pronto chi parla කියල. ඒ කියන්නෙ Hello, who is speaking කියන එක. ඒ කොටසෙ එන අන්තිම වචනය තමයි කෝමෝ(como). කෝමෝ කියන්නෙත් ඉතිලියේ ස්විට්සර්ලන්ත දේශසීමාවට ලං වෙන්න තියන සුන්දර නගරයක්. මේ නගරය බොහොම සංචාරක ආකරශනය දිනාගත්ත නගරයක්. සාමාන්‍යයෙන් ඉතාලි ගිය කෙනෙක් කෝමේ සංචාරය කරල එන්න අමතක කරන්නෙ නැති තරම්.

කෝමෝ(como)

පෑදුවා මෙත් විලේ සේදුවා පව් ජලේ...
පාදුවා පල්ලියේ අන්තෝනි මුනිදිලේ...
බ්‍රෙශියා නගරයේ රෝස කුසුම පල්ලියේ...
රෝමේ වතිකානුවේ සිහින දේවතාවියේ...
ඉතාලියේ පීසා කුලුන හමු වුනා...
හරිම ලස්සනයිනේ මම පුදුම උනා...

පාදුවා(padua) යනු උතුරු ඉතාලියේ වෙනිටෝ ප්‍රදේශයේ පිහිටි සුන්දර නගරයක්. පාදුවාහි පිහිටි සාන්ත අන්තෝනි බැසිලිකාව(Basilica of Saint Anthony of Padua) ලොවපුරා කිතුනු බැතිමතුන්ගේ වන්දනාවට පාත්‍රවුණු සුවිශේෂී ස්ථානයකි. වසරකට සංචාරක බැත්මත්හු මිලියන 5 කට අධික සංඛ්‍යාවක් මෙහි පැමිණෙති. ඒ සාන්ත අන්තෝනි මුණිවරයාගේ දිව, උගුර ඇතුළු අවයව කිහිපයක්ම තවමත් දිරානොගොස් තිබෙනු දැකිය හැකි නිසායි.

 

පාදුවාහි පිහිටි සාන්ත අන්තෝනි බැසිලිකාව(Basilica of Saint Anthony of Padua)

 දේව මෑණියන් දර්ශනය වුණු තවත් ස්ථානයක් තමයි රෝස කුසුම ( රෝස මිස්ටිකා ) කියන්නෙ. ඉතාලියේ මොන්ටිචෙයරි හි ( Montichiari ) ෆොන්තනෙල්ලේ ( fontanelle ) ප්‍රදේශයේ පිහිටා ඇති මෙම කුඩා දේවස්ථානයත් ඉතාම සුන්දර එකක්.

 

රෝස කුසුම දේව් මාතාව

 රෝමය, වතිකානුව කියන ඒවනම් අයෙ අලුතෙන් කියන්න ඕන ඒව නෙමෙයිනෙ. ඉතාලියේ පීසා කුලුන හරිම සුන්දර ගොඩනැගිල්ලක්. ඉතාලියේ පීසා නගරයේ ඇති ප්‍රධාන දෙව්මැදුරේ පිහිටා තිබෙන ඝණ්ටා කුළුණවන මෙය එක් පසකට ඇල්වී තිබීම නිසා ලොව පුරා අතිශය ප්‍රසිද්ධියට පත්විය.  මෙසේ කුළුණ ඇලවීමට හේතුවී තිබෙන්නේ එය නිර්මාණය කරන අවස්ථාවේ යටිපස ප්‍රමාණවත් ලෙස ශක්තිමත් වී නොතිබීමයි. පිසා හි කුළුණ නිර්මාණය වර්ෂ 1173 දී ඇරඹුන අතර  වසර 199 කට ආසන්න කාලයක් පුරා අවස්ථා 3කට නිර්මාණය කර ඇත. 1178 කුළුණේ දෙවන මහල නිමකරන අතරතුර ප්‍රථම වතාවට එක් පසකට ඇලවීම ආරම්භවිය. මෙනිසා මෙහි වැඩ කටයුතු ශතවර්ෂයක් පමන නතර විනි. නැවත 1272 පමණ කුළුණේ වැඩකටයුතු ආරම්භ වුන අතර ඇලවීම වැලැක් වීමට අනෙක් මහල් වල එක පැත්තක උස වැඩි වනලෙස නිර්මාණය කරන ලදි. ඒවන විට පසද ශක්තිමත් වී තිබුනි. 1284 යුද ගැටුම් හේතුවෙන් වැඩ කටයුතු ඇන හිටි නමුත් 1319 වන විට 7 වන මහල දක්වා වැඩ නිම කෙරුණි.1372 දී අවසාන වශයෙන් ඝණ්ටා කුටීරය ද මෙයට එක් කරන ලදි. කෙටි දිශාවෙන් කුළුණ මීටර 55.86 (අඩි 183.27) ක් පමණ වන අතර උස දිශාවෙන් මීටර 56.67 (අඩි185.93)පමණ වේ. මෙහි මුලු බර ටොන් 14,500 ක් පමණ වෙතැයි සැලකේ. මුලින්ම කුළුණ අංශක 5.5 ක් පමණ ඇලවී තිබුන අතර 1990 සහ 2001 අතර සිදුවූ ප්‍රතිසංස්කරණ හේතුවෙන් එය අංශක 3.97 පමණ දක්වා අඩුවිය. පීසා හි ඇලවෙන කුළුණ 1987 දී යුනෙස්කෝව ලෝක උරුමයක් ලෙස නම් කරන ලදි. 

 

පිසා කුළුන

මේ ඉර්තුවේ මිලානෝ සීතලයි...
ඒ සීතලේ ඔයා නෑ හිත පෙලයි...
දූම පල්ලියේ දේව හාස් කම් රැසයි..
ඇසින් දුටුවනම් ඔබ වුනත් එය සිතයි...
එට්නා ගිනි කන්ඳ ඇව්ලුනා...
හිත නිවා ගන්න තවම බැරිඋනා....

මිලානෝ කියන්නෙ ගොඩක් වෙලාවට අපිට ඇහෙන නගරයක නමක්. දූම පල්ලිය කියන වචනෙ ගත්තම මේක විශේෂ වූ පල්ලි වර්ගයකට යොදන නමක්. ඉතාලායේ සෑම නගරයකම තියනව සාන්තුවරයෙකුට කැප කරපු පල්ලියක්. මේ පල්ලි හදුන්වන්නෙ මේ නමින්ත අපි දූම කියල කිවුවට මෙක ලියවෙන්නෙ Duomo කියල. මේ විදියට Doumo di Milano, Doumo di Voghera, Doumo di Pietrasanta, Doumo di Rovato, Doumo di Modena වගේ විවිධ ස්ථාන වල මේ පල්ලි දකින්න පුලුවන්. 

ධනපාල උඩවත්ත මහත්තයා ඉතාලි සංචාරයකට ගියපු වෙලාවක තමයි මේ පද ටික ලියවෙන්නෙ. මේ හැම නගරයක්ම ඔහු සංචාරය කරපු නගර. මේ ගීතය ගත්තම නිකන් විරහ ගීතයක වගේ දැක්කට ඒක එහෙම මෙනෙමයි. මේ කියවුන නගර ඉතාම සුන්දරයි. ඒ සුන්දරත්වයට ඔහුව අහු වුනා කියල තමයි කියන්නෙ. ගීතය රෑ සීතල වෙලාවක තනියම ලියාගෙන යනකොට මේක ලියල ඉවර කරන්නෙ කොතනින්ද කියල ධනපාල උඩවත්ත මහත්තයා කල්පනා කරනව. එට්නා ගිණිකන්ද දිහා බලාගෙන කල්පනා කරනව මම මෙතනින් මේක ඉවර කරනව කියල. ඒ විදියට තමයි අවසාන පද ටික ලියවෙන්නෙ. මෙකෙ අවසානෙට තියනව අල්ලෝරා මං ඉතාලියේ තනි වුනා.. අල්ලෝරා(allora) කියන්නෙ ඉතින් කියන එක.  චාවො (ciao)  කියන්නෙ මෙතනදි ගිහින් එන්නම් කියන එක. 

මේ ගීතයේ තනුව වගේම ගායනයත් ධනපාල උඩවත්තයන් විසින්. ඒත් ඔහුගෙ පුතා මෑතකදි මේ ගීතය කිවුවට පස්සෙ තමයි තවත් ජනප්‍රිය වුනේ.